Oogheelkunde

Oogproblemen komen veel voor in de praktijk en we zien deze dus ook regelmatig. Als u een probleem aan het oog van uw huisdier opmerkt, wacht dan niet te lang met het maken van een afspraak. Tijdig ingrijpen bij oogproblemen is ontzettend belangrijk voor het verdere verloop.

Voor oogziektes geldt misschien wel het allersterkst: wacht niet te lang met naar de dierenarts gaan, sommige oogaandoeningen ontstaan heel plotseling en hebben een betere prognose als we snel ingrijpen (bv bij glaucoom).

Welke symptomen zijn een reden voor bezoek aan de dierenarts?

  • Ooguitvloeiing/vieze ogen
  • Knijpen met het oog of oog helemaal dichthouden
  • Rode ogen
  • Minder goed zien of blindheid
  • Bloeding in het oog
  • Troebel oog
  • Dof oog
  • Verandering van de pupil (kleiner of groter dan normaal of andere vorm)
  • Erge jeuk aan het oog

Bij het oogonderzoek van uw huisdier houden wij een vaste volgorde aan. Zo worden o.a. de oogkas, de oogleden, het bindvlies, het traanapparaat, het derde ooglid, het hoornvlies, de sclera (het oogwit of harde oogrok), de iris (regenboogvlies), de pupil en de lens en indien nodig het netvlies beoordeeld.

Veel voorkomende oogaandoeningen zijn:

  • Cherry-eye
  • Entropion
  • Ectropion
  • Conjunctivitis (ontsteking van het oogslijmvlies)
  • KCS (keratoconjuctivitis sicca)
  • Ontstekingen of zweren van het hoornvlies
  • Glaucoom
  • Staar (cataract)
  • Syndroom van Horner

Cherry-eye

Cherry-eye

Honden en katten hebben naast het bovenste en het onderste ooglid, ook nog een derde ooglid (membrana nictitans). In de ooghoeken aan de neuszijde zit een klier van het derde ooglid. Deze klier verzorgt voor een groot deel de traanproductie en is dus heel belangrijk bij het vochtig houden van het oog. Soms gaat de klier uitpuilen en zien we een rozerode uitpuiling in de mediale ooghoek verschijnen. Dit wordt een cherry eye genoemd. Er bestaat kans dat het oog gaat uitdrogen en de klier kan ook het hoornvlies beschadigen, daarom raden wij aan ieder dier met een cherry eye te behandelen. Houd er rekening mee, dat de aandoening heel vaak aan beide ogen optreedt maar niet altijd tegelijk! We zien de aandoening vaak bij de jonge hond en bij sommige rassen komt het beduidend vaak voor (Engelse en Franse Bulldog en de Cavelier King Charles Spaniël).

De enige juiste therapie is een operatie waarbij de klier gespaard blijft. Wij laten deze operatie altijd uitvoeren door een specialist.

Entropion

Een kat in een kooiEntropion

Entropion is vaak een aangeboren probleem en we zien de aandoening bij bepaalde rassen vaker zoals bij de Labrador Retriever, de Shar Pei en bij de Perzische kat en Britse Korthaar. Bij entropion is het ooglid naar binnen gekruld en daardoor irriteren de haren van het ooglid de oogbol. De dieren tranen meer, knijpen met het oog en de ogen worden steeds roder en geïrriteerder. Het volgende stadium is, dat het hoornvlies door de haren en chronische irritatie ontstoken en beschadigd raakt en kan gaan verkleuren. Omdat de aandoening behoorlijk pijnlijk is, trekt het dier de oogbol verder terug waardoor de entropion verergert en de symptomen nog erger worden. De enige juiste therapie van primair entropion is chirurgie door een oogspecialist.

Ectropion

Ectropion

Ectropion is het tegenovergestelde van entropion. Bij ectropion zijn de oogleden juist te veel naar buiten gekruld. Het slijmvlies van de oogleden (bindvlies) wordt niet meer netjes beschermd door de oogleden maar staat continue in contact met de buitenlucht met daarin stof, bacteriën en virussen. Bij sommige rassen is de ziekte erfelijk (Brakken en Dog-achtigen). Ectropion hoeft niet altijd gecorrigeerd te worden ook al hebben deze honden dagelijks te rode ogen en moeten de ogen dagelijks gereinigd worden. Bij ernstige vormen van ectropion raden wij wel chirurgie aan.

Conjunctivitis (ontsteking van het oogslijmvlies)

Voor en na foto's van een kat met bindvliesontstekingConjunctivitis 

Conjunctivitis is een ontsteking van de bindvliezen van het oog. Het oog is rood en de dieren hebben bijna altijd waterige tot geelwitte (pussige) ooguitvloeing en ze knipperen of knijpen met de ogen. De oorzaak van conjunctivitis kan velerlei zijn. Het dier kan een bacterie of virus in het oog slijmvlies hebben, er kan een grasaar (berucht!) of ander vreemd "voorwerp" (zandkorrels, kattennagel) in het slijmvlies zitten maar er kunnen ook haartjes van de ooglidrand of de neusplooien spelen en andere ernstiger oogaandoeningen. Denk in het laatste geval aan een verhoogde oogboldruk (glaucoom) of een te lage traanproductie (KCS).
Ook bij niesziekte bij katten (een ziekte die veroorzaakt wordt door virussen en bacteriën) zien we regelmatig conjunctivitis.

Behandeling conjunctivitis en niesziekte

Zeer belangrijk is het schoonhouden van de oogjes, de huid onder de binnenste ooghoek en de neus. Wij werken het liefst met verbandgaasjes en een steriele zoutoplossing. Deze oplossing kunt u thuis ook eenvoudig maken: kook 1 liter water en los hierin 1 theelepel zout op. Maak de vloeistof lauwwarm. Dat is prettig voor het dier en het lost beter de pus en korstjes op.

Druppelen of zalven om bacteriën te bestrijden en bij Herpes om vergroeiingen te voorkomen, virus remmende oogzalf bij Herpesinfectie kat, L-Lysine bij Herpes- en Calici infecties bij de kat en soms geven we antibiotica bij secundaire bacteriële infecties bij de kat.

KCS (keratoconjuctivitis sicca)

Een dierenarts dient oogdruppels toe bij een hondKCS (keratoconjuctivitis sicca)

KCS wordt vaak ook betiteld als "droge ogen". Het wordt veroorzaakt door een ontsteking van het oogslijmvlies en het hoornvlies door een onvoldoende bescherming vanuit de traanfilm. Omdat het dier onvoldoende traanvocht van goede kwaliteit produceert, drogen de ogen op de langere termijn uit. Bij een gezond oog worden er continue oogtranen door de traanklieren geproduceerd waardoor het oog de hele dag door vochtig gehouden wordt. Bij KCS is er vaak geen duidelijke oorzaak te vinden maar we zien de ziekte bij bepaalde rassen wel vaker, dit is het geval bij de Engelse Cocker Spaniel, de Shih-Tzu en de West Highland White Terriër.

Heel vaak ontdekken wij tijdens de jaarlijkse vaccinatie dat er iets niet goed is met de ogen van een huisdier. De eigenaar denkt dat het zo hoort (iets meer knijpen dan vroeger, iets meer vieze uitvloeiing, iets andere kleur van het oog enz.) maar voor ons is het altijd een reden om een traanproductie-testje te adviseren! Want als deze ziekte onbehandeld blijft wordt uw huisdier volledig blind. Met een test (Schirmer Tear Test) met twee papieren teststrookjes kunnen wij de traanproductie van uw huisdier opmeten.

Als blijkt dat de traanproductie veel te laag of zelfs afwezig is, is het zaak dat we direct een goede therapie instellen. Let op: deze therapie is levenslang! In het begin is de therapie het meest intensief maar als de behandeling goed aanslaat kunnen we overgaan op een dagelijkse onderhoudsdosering.

Ontstekingen of zweren van het hoornvlies

Het oog van een hond, aangetast door bindvliesontstekingOntstekingen of zweren van het hoornvlies

Een ontsteking en een zweer of beschadiging van het hoornvlies is vaak erg pijnlijk. Vaak knijpt het dier het oog een beetje of helemaal dicht en er is een blauwwitte waas op het hoornvlies te zien (ophoping van vocht). Soms ziet u een "putje" op het oog en soms zijn er kleine bloedvaatjes zichtbaar op het hoornvlies of als de aandoening al langere tijd bestaat ziet u een bruinzwartverkleuring op het oog. Rassen zoals de Mopshond hebben vaak erg ver uitpuilende ogen waardoor de ogen niet goed sluiten. Door de chronische irritatie die daardoor ontstaat gaat het hoornvlies bruin verkleuren.

Als een hoornvlieszweer erg acuut ontstaat is de oorzaak vaak een beschadiging van de cornea door een kattenkrab of een ander scherp voorwerp zoals een doorn of een takje. Als een virus, bacterie of een schimmel de oorzaak is duurt het vaak iets langer voordat we de eerste symptomen zien. Rassen met ruime neusplooien zoals de Pekingees, de Engelse Bulldog of de Shih Tzu krijgen vaak een hoornvliesbeschadiging doordat de haren continue het hoornvlies irriteren en beschadigen. Dit zie je ook bij distichien (extra haartjes op de ooglidrand die daar helemaal niet thuis horen en bij entropion. Ook ectopische cilien (harde haartjes aan de binnenkant van de oogleden) kunnen het hoornvlies irriteren en een zweer op het hoornvlies tot gevolg hebben.

Zweren beginnen bijna altijd oppervlakkig maar zonder behandeling kan de zweer overgaan in een diep ulcus. Deze vorm van zweren kunnen tot verlies van oog leiden als er niet op tijd ingegrepen wordt!

Een aparte groep zweren vormen de indolente ulcers. Deze zweren ontstaan soms door een oppervlakkige beschadiging van de oogbol maar ze ontstaan ook vaak zonder onbekende oorzaak. Deze zweren genezen slecht omdat de epitheelcellen slecht hechten.

Een kat met grote ogen die in de verte kijktBij de kat en dan met name bij de Pers zien wij soms sequesters. Zij vormen een aparte groep van oogzweren. Dit is te herkennen aan een bruin tot zwarte verkleuring op een plek op het hoornvlies. Sequesters kunnen zonder behandeling genezen maar meestal is een behandeling door de dierenarts noodzakelijk. Sequesters zijn vaak pijnlijk en daarom heeft de kat pijnstilling nodig. In de meeste gevallen is een operatieve behandeling nodig en deze katten sturen wij dan ook altijd door naar de oogspecialist.

Glaucoom

Glaucoom

Glaucoom is een erg pijnlijke oogaandoening, waarbij de oogboldruk verhoogd is doordat de afvoer van het oogvocht verminderd of geblokkeerd is. De ziekte komt bij een aantal rassen beduidend vaker voor, waaronder Terriërs. Als de oogboldruk geleidelijk stijgt kunnen de symptomen vaag zijn en valt thuis vaak alleen maar op dat uw huisdier wat rustiger is dan normaal.

Symptomen bij glaucoom:

  • Rood oog
  • Blauwe waas op het oog (diffuus cornea oedeem)
  • Sterk verwijde pupil (mydriasis)
  • Oogbol lijkt veel groter
  • Het dier voelt zich echt beroerd

Hoe sneller wij de patiënt zien des te sneller kan er een therapie ingesteld worden. Bij de acute vormen van glaucoom is de afvoer van oogvocht totaal geblokkeerd. Als we deze vorm niet tijdig en juist behandelen is het dier binnen enkele dagen blind aan het oog! Wij sturen uw huisdier altijd door bij verdenking op (acuut) glaucoom. Een goede oogdrukmeting en het voorschrijven van de juiste medicijnen is specialistenwerk! Glaucoom kan ook ontstaan als complicatie bij een andere oogziekte zoals een verplaatsing van de lens (lensluxatie) of bij een ontsteking van de iris (uveitis).

Staar (cataract)

Een beeld van de binnenkant van een oog met cataractStaar (cataract)

Als de lens van een dier troebel wordt spreken we van staar. De pupil die normaal zwart van kleur is, wordt nu grijs-blauw van kleur. Vooral als de pupil wijd is (in het donker) kan je dit goed zien. Vroeg of laat krijgt elk dier seniel cataract (ouderdomsstaar). Vaak kunnen de dieren nog heel lang redelijk goed zien ondanks de toename van de ouderdomsstaar. Bij suikerziekte ontwikkelt de patiënt in een veel sneller tempo cataract. Hoe sneller de suikerziekte onder controle is, des te trager verloopt het proces van vertroebeling van de lenzen.

Bij sommige rassen is catarct erfelijk. Deze dieren kunnen al op hele jonge leeftijd staar (juveniel cataract) ontwikkelen en daardoor nagenoeg blind worden. Rassen waarbij erfelijk cataract relatief veel voorkomt, zijn Poedels, de Labrador Retriever en de Amerikaanse en de Engelse Cocker Spaniël.

Behandeling van staar

Bij dieren die door erfelijke staar op jonge leeftijd volledig blind worden is het mogelijk om de lenzen te verwijderen (lensextractie) en een kunstlens terug te plaatsen. Deze operaties worden altijd uitgevoerd door een specialist.

Netvliesbloedingen

Als een dier een te hoge bloeddruk (hypertensie) heeft kunnen er bloedingen in het netvlies ontstaan. Ook door ontstekingen, stollingsziektes en trauma kunnen er bloedingen van het netvlies optreden. Bij katten ontstaat een te hoge bloeddruk vaak als de dieren lijden aan een te hard werkende schildklier (hyperthyreoïdie) of aan chronisch nierfalen. Als de hoge bloeddruk niet op tijd ontdekt of behandeld wordt (inclusief de achterliggende oorzaak) kan het netvlies loslaten en wordt de kat onomkeerbaar blind! Als u thuis niets merkt aan uw kat behalve dat de pupillen ineens zo wijd staan (en blijven) bel dan altijd dezelfde dag nog naar de kliniek. Hoe sneller de behandeling wordt gestart, hoe beter.

Syndroom van Horner

Syndroom van Horner

Het syndroom van Horner komt vrij regelmatig voor en is meestal gelukkig goed te behandelen. Deze aandoening wordt gekenmerkt door

  • Een veel kleinere pupil
  • Een afhangend bovenooglid
  • Een goed zichtbaar derde ooglid
  • Een dieper liggend oog

Vaak is de oorzaak niet te achterhalen en spreken wij van een idiopathische Horner. Deze vorm van Horner verdwijnt in de meeste gevallen weer uit zichzelf binnen 6-8 weken. Andere oorzaken van het syndroom van Horner zijn, oorontsteking, koptrauma of een tumor.

stethoscope
Terug naar alle behandelingen